Kene, birçok omurgalı hayvanın kanıyla beslenen dünya çapında yaygın bir parazittir. Kan kaybı, konak - insan ya da hayvan - için genelde sorun değildir. Kene, daha çok insanlara ve hayvanlara hastalık taşıdığı yönünde kötü bir şöhret kazanmıştır.
Örümcek kenesi
Keneler, yetişkin kenelerin sekiz adet ayağa sahip olmasından da anlaşılabileceği gibi biyolojik olarak örümcekgiller sınıfına girerler. Daha doğrusu, keneler akarlar grubuna girerler. Keneler, ayrıca vücut yapısı ve davranışı sayesinde çevresine olağanüstü uyum sağlamış olan yüksek derecede uzmanlaşmış bir hayvandır. Birer parazit olan keneler, tıpkı sivrisinekler gibi kanlarından beslenebilecekleri diğer canlılara ihtiyaç duyarlar.
Kan emen kene
Fakat kenelerin, sivrisineklere göre daha çok kana ihtiyacı var. Olağanüstü durumlarda konaklarına (insan ve hayvan) 15 gün asılarak kanlarını emerler. Bunun için sıkıca tutunabilmek amacıyla kurbanlarında uygun bir yer (örneğin insanda koltuk altı ya da genital bölge gibi) seçerler. Böylece keneler, kaşıma ve ovalamaya rağmen zarar görmeden dayanabilirler.
Almanya’da bulunan keneler
Teknik adı Ixodes ricinus olan Sakırga, Almanya’da en yaygın görülen ve insanları en çok sokan kene türüdür. Kalkan kenesi ailesindendir. Kene hastalık bulaştırıcı patojenlerle enfekte olmuşsa, zararsız gibi görünen bir kene sokması Almanya’da bile insanlar için büyük bir tehlikeli oluşturabilir. Bu durumda, hastalık bulaştırıcı patojenler kenenin salya bezelerinden ya da bağırsağından sokma hortumu yoluyla konağın vücuduna geçer. Bu yüzden önceden tedbir almak çok önemlidir.
Kenenin vücut yapısı
Kenenin “kafasında” besin almasını sağlayan sokma ve emme organları bulunur. Ön bacakta en önemli duyu organları ve kenelerin kurbanlarına tutunabilmelerini sağlayan güçlü pençeleri yer almaktadır. Soluma açılımları en arkadaki bacak çiftinin arkasında bulunur. Cinsel organları karnın alt kısmında yer almaktadır.
Kancalama ve yapışma
Kenenin sokma parçasında simetrik bir şekilde düzenlenmiş çok sayıda küçük ters kancaları vardır. Kene, bunlarla konağına tutunur. Daha kısa bir sokma parçasına sahip olan keneler, ayrıca bir tür yapışkan madde üreterek konaklarına yapışırlar.
Keneler ne kadar büyük olur?
Kan, kenelerin büyümesini sağlar. Kene, kanı doğrudan bağırsağına emer. Kan emen bir kenenin ağırlığı kat kat artar. Kenelerin bağırsakları çok sayıda parçadan oluştuğu ve çok esnek olduğu için tam olarak kanla dolan bir kene, aç bir keneye göre 200 kat daha ağır olabilir.
Keneler ne kadar yaşar?
Bir kene, tek bir öğünle uzun süre hayatta kalabilir. Laboratuvarda test koşulları altında bulunan ve önceden kan emmiş keneler, besin almadan on seneye kadar hayatta kalabilmişlerdir. Sakırga, vahşi doğada ortalama üç ile beş sene boyunca yaşamaktadır.
